Godinama se razvija bez simptoma: Prvi znaci opasnog raka sa kojim se bori Vedrana Rudan

Rak debelog creva je opaka bolest koja se često razvija bez jasnih simptoma, što ga čini podmuklim i teško uočljivim u ranim fazama. Međutim, postoje neki prvi znakovi na koje treba obratiti pažnju, jer je pravovremeno prepoznavanje ključno za lečenje.

Vedrana Rudan je sredinom 2024. godine saznala da se bori sa rakom debelog creva, a njena nedavna kolumna šokirala je javnost. U njoj je podelila svoju borbu sa ovom ozbiljnom bolešću i zahvalila lekarima koji su se o njoj brinuli.

Zašto je rak debelog creva opasan?

Ova vrsta raka smatra se podmuklom jer se u mnogim slučajevima razvija bez ikakvih simptoma, pa može proći i do deset godina dok ne izazove ozbiljne zdravstvene probleme. Redovni pregledi su ključni, jer omogućavaju otkrivanje bolesti u početnim fazama kada je šansa za izlečenje najveća.

Rak debelog creva obično nastaje usled nekontrolisanog rasta ćelija u određenom delu debelog creva, kao što su cekum, rektum ili silazno crevo. Najčešći oblik ove bolesti je adenokarcinom. Rak debelog creva češće pogađa muškarce, dok se najveći broj obolelih javlja nakon 60. godine života. Promene u ishrani i načinu života dovode do povećanog broja obolelih.

Koji faktori povećavaju rizik?

Porodična istorija raka debelog creva

Starija životna dob

Prisutnost adenoma u debelom crevu

Zapaljenje debelog creva (npr. ulcerozni kolitis)

Kronova bolest

Pušenje

Gojaznost

Prethodno lečenje od kolorektalnog karcinoma

Rak debelog creva može biti sporadičan, što znači da nije povezan sa nasleđem, ali postoji i porodični oblik koji je uzrokovan genetskim mutacijama ili većim rizikom u određenim porodicama.

Kako prepoznati simptome raka debelog creva?

Rak debelog creva se najčešće razvija u rektumu, a simptomi mogu uključivati:

Krv u stolici ili skriveno krvarenje, što može dovesti do anemije

Promene u prirodi pražnjenja creva (zatvor, dijareja ili obrnuto)

Stolice u obliku olovke

Mučnina i uporna dijareja

Opipljiva kvržica u stomaku

Ponavljajuće krvarenje iz rektuma

Jaki bolovi u stomaku koji mogu ukazivati na opstrukciju

Grčevi u stomaku

Gubitak težine, slabost i gubitak apetita, što su simptomi u uznapredovalim fazama

Kako se može sprečiti rak debelog creva?

Iako nije moguće potpuno eliminisati rizik od raka debelog creva, postoji nekoliko koraka koji mogu značajno smanjiti šanse za razvoj ove bolesti:

Redovna fizička aktivnost (hodanje, plivanje)

Smanjenje unosa kalorija

Ograničavanje alkohola

Smanjenje životinjskih masti u ishrani

Povećanje unosa povrća i voća

Osobe starije od 50 godina treba da se podvrgnu redovnim pregledima, kao što su:

Kolonoskopija svakih deset godina

Kontrastni pregled debelog creva svakih pet godina

Testovi fekalne okultne krvi svake godine

Rana detekcija i prevencija mogu značajno poboljšati šanse za izlečenje, pa je važno redovno se kontrolisati i pratiti svoje zdravlje.