radiobalkanfox
Ćerka mađarskog grofa u izbeglištvu srpskog kneza postala je „kneginja serbska“. Juliju Obrenović (1831–1919) oduševila je Srbija u koju je došla zaljubljena, ali sve je nestalo krahom bračne ljubavi. Neki delovi Beograda ipak čuvaju trag kneginje šekspirovskog imena.
Foto: Bildagentur-online / Universal images group / Profimedia
Rođena u Beču, ćerka mađarskog grofa Ferenca Hunjadi de Keteljija Julija u rodnom gradu upoznaje izgnanog bivšeg srpskog kneza Mihaila Obrenovića. U ruskoj kapeli u Beču 1853. godine postaje njegova supruga i „kneginje serbska“.
Bajkovito započet brak pamti imanje Ivanka u Mađarskoj. Tu je prvu put kneginja obukla srpsku nošnju od bele svile i kadife, srmenim i zlatnim koncem vezenu i rubinom ukrašenu, rođendanski poklon njenog kneza. Svetoandrejskom skupštinom i povratkom Obrenovića na tron Srbije 1858. godine, Julija menja svoj dom. Činila je sve da se prilagodi zemlji u koju je došla zaljubljena. Srpski jezik učila je zahvaljujući Đuri Daničiću lično, ali i kroz razgovor sa svekrom, knezom Milošem, koji nije znao strane jezike.
Svekrova smrt 1860. godine kneginju zatiče je u banji, a beleška Anastasa Jovanovića, prvog srpskog litografa i jednog od prvih fotografa, odanog prijatelja Obrenovića i dvoroupravitelja kneza Mihaila, govori o bračnoj nevolji koja je uveliko počela: „Jednako se pitam zašto na glas o teškom stanju gospodarevom, na put nije ranije krenula. Već bi odavno mogla biti u Beogradu. I uz Mihaila, gde joj je mesto stajati.“
Dolaskom kneza Mihaila na presto Julija obilazi Evropu, radi sve za interese Srbije. Kneževski par odlazi u audijenciju kod kraljice Viktorije i cara Napoleona III, zajedno učestvuju u javnom životu Beograda, priređuju balove i humanitarne večeri. U beogradskoj Sabornoj crkvi za nju je 1861. godine unapravljen tron sa ikonom Bogorodice, uz dotadašnji patrijarhov i knežev.
Kako su knez i kneginja Srbiju želeli da uvedu u ured razvijenih evropskih zemalja, pokrenuli su izgradnju Prve varoške bolnice. Knez je sa Ilijom Milosavljevićem Kolarcem 1861. godine kupio plac, kneginja je doprinela osnivanjem Odbora beogradskih žena i dobrotvornom aukcijom 1865. godine u hotelu „Srpska kruna“. Zlatni nakit, balske haljine, srebrne sablje, ali i knjige „Robinson Kruso“, kotarica suvih šljiva, kutija duvana, ručno izrađen kavez za ptice… sve je bilo vredan prilog, navodi Nenad Novak Stefanović u „Vodiču kroz ljubavnu istoriju Beograda“, u akciji su učestvovali svi društveni slojevi.
Bolnica građena po uzoru na berlinsku bolnicu, ali sa najsavremenijim sistemima ventilacije i grejanja, otvorena je 1. maja 1868. godine. Na svečanosti otvaranju zdanja u nekadašnjoj Bolničkoj, pa Vidinskoj ulici, danas u Ulici Džordža Vašingtona, gde je sedište Srpskog lekarskog društva, pored kneza nije bila kneginja. Kako je zgrada rasla, njihova ljubav se rasipala.
Dnevnik kneza Mihaila Obrenovića, beleške Anastasa Jovanovića i pisma Julijina upućena majci govore o bračnim mukama kneza i kneginje. Anastas Jovanović otkrio je prepisku kneginjinu sa grofom Karlom Arenbergom, sa kojim se sastajala po raznima banjama Evrope, dok se mužu žalila na zdravstvene probleme. u Julijinim redovima upućenim majci Srbija od lepe zemlje postaje „nesnosa“. Otkriven je i planirani sastanak kneginje sa grofom u Beču, u kući u kojoj su se sedam godina ranije upoznali. U trećoj godišnjici braka sa srpskim knezom.
„Tajac je prekrio dvor. Mihailo je satima ostao u kabinetu. Nikog nije zvao. Kneginja u svojim odajama, u malom dvorcu, za put se sprema – beleži Anastas Jovanović.
Do razvoda tad nije došlo. Kneginja se vratila u Beograd, za manje od godinu dana ponovo otišla, pa se vratila 1864. godine. Majci se u pismima žali da je knez više ne želi iako je voli. Podgrevaju se priče da je knez od početka prevaren, da mu je iz političkih razloga data ljubavnica cara Franje Josifa. Rastavili su se „od postelje i stola“ pismenim sporazumom 18. novembra 1865, kojim je kneginja dobila palatu u Beču i godišnju rentu; nije više nosila titulu kneginja srpska već samo kneginja Julija Obrenović. Živela je u Beču, odvojeno od kneza.
Kneza Mihailo ubijen je 11. juna 1868. godine u toku šetnje na Košutnjaku. A kako neki istorijski izvori tvrde na njegovoj sahrani, najviše je jaukala Julija. Na njegovom sarkofagu u Sabornoj crkvi nalazi se bronzana skulptura arhanđela Mihaila, napravljena po porudžbini kneginje Julije. To je jedinstvena samostalna figura u punom rastu u jednom srpskom pravoslavnom hramu.
Julija se jedanaest godina kasnije udala za grofa Karla Arenberga. Umrla je u Beču 1919. Ni u drugom braku nije imala poroda.
Blic
Dodaj komentar